Teatr Telewizji: Vatzlav (1989) reż. Kazimierz Dejmek

Prapremiera sztuki odbyła się w Teatrze Polskim w Warszawie w 1982 roku. Spektakl telewizyjny, zrealizowany w teatrze z udziałem publiczności, jest wiernym zapisem przedstawienia, które Kazimierz Dejmek przygotował na tej scenie. Widzowie z entuzjazmem odnieśli się nie tylko do Mrożkowej wizji świata, lecz także wspaniałej, wręcz baśniowej iluzji, stworzonej dzięki zastosowaniu wymyślnej machiny teatralnej rodem z XVIII wieku. Bohater sztuki w dramatycznych okolicznościach odzyskuje wolność. Podczas burzy zatonął statek wiozący niewolników, cudem ocalony Vatzlav dociera na brzeg nieznanego lądu. Pragnie zacząć nowe życie w nowym świecie. Wkrótce okazuje się, że w "najszczęśliwszym ze światów" też funkcjonują powszechnie znane schematy. Droga do wolności staje się drogą do zniewolenia. W "Vatzlavie" Mrożek podsumował historię Europy i tych złudzeń, które objawiły się w XVIII wieku i już w chwili narodzin wydawały się podejrzane. Wszystkie zostały przedrzeźnione, wyśmiane, sparodiowane i sprowadzone do przejrzystych metafor-aluzji. Reżyser bawi się w spektaklu różnymi konwencjami literackimi i teatralnymi, odwołując się do tradycji oświeceniowych, romantycznych, modernistycznych. Jednak pod pozorami wyśmienitej zabawy kryje się sens gorzki i raczej mało śmieszny. [PAT]